Door Jeroen Bootsman - In het leven van een boekenlezer komt zo af en toe een boek voorbij dat diepe indruk maakt, dat je een zucht doet slaken als je de laatste zin hebt gelezen en dat nog lang bij je blijft, misschien wel voor de rest van je leven. Het kan ook zo’n boek zijn waarvan het einde zo verschrikkelijk is, dat als vanzelf je fantasie gaat werken om een vervolg te bedenken waarin uiteindelijk alles goed komt.

De tekst gaat onder de foto verder.

Ann Petry. @Yale University

De Straat

Want Lutie Johnson is nou typisch zo’n personage dat het hart van de lezer onmiddellijk voor zich weet te winnen. Een vrouw die zich met doorzettingsvermogen staande weet te houden en toch in ruim vierhonderd prachtige, maar afschuwelijke pagina’s naar haar noodlot struikelt. We hebben het over De Straat van de Amerikaanse schrijfster Ann Petry (1908-1997). Voor het eerst gepubliceerd als The Street in 1946 was dit het eerste boek van een Afro-Amerikaanse auteur waarvan meer dan een miljoen exemplaren werd verkocht.

De tekst gaat onder de foto verder.

Een geparkeerde auto in Arizona. @ Robert Couse-Baker

Verschrikkelijke verhalen is prachtige literatuur

Aangemoedigd door een lyrisch artikel in de VPRO Gids besloot ik om dit mij onbekende boek, van een schrijfster van wie ik nog nooit had gehoord, te gaan lezen. Ik hield er rekening mee dat ik het verhaal niet zou trekken en het voortijdig zou opgeven, ten gunste van een ontspannende thriller. Zover is het niet gekomen. Want verschrikkelijke verhalen leveren prachtige literatuur op. En hoewel ik geen enkele passage ben tegen gekomen waar ik zelfs maar om moest glimlachen, waren de naargeestige eerste zinnen al genoeg om mij het verhaal in te trekken. En met elk hoofdstuk groeide de overtuiging dat ik iets heel moois aan het lezen was.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

De omslag van de originele uitgave van The Street door Anne Petry.

Waar gaat het over

Lutie Johnson is een jonge, alleenstaande zwarte moeder, die moeilijk verleden met zich meetorst. Ze betrekt met haar zoon Bub een achenebbisj huizenmelkersflatje in Harlem, New York. Meer kan ze zich niet veroorloven, ondanks haar keiharde werken. Voor haar is de Amerikaanse droom vooral een nachtmerrie. Petry beschrijft Luties lotgevallen in enkele honderden pagina's vol racisme, seksisme en discriminatie. Het is zo beeldend, bijtend en levensecht geformuleerd, dat je als lezer af en toe naar adem moet snakken.

Van vlees en bloed

Wat dit boek zo indrukwekkend maakt, is dat de auteur mensen van vlees en bloed schepte. Het liefst zou je Luties huismeester, die er een gewoonte van maakt zijn hond te schoppen, zijn vriendin te vernederen en op een gegeven moment zelfs probeert Lutie te verkrachten, hartgrondig willen haten. Maar ook hij blijkt uiteindelijk slachtoffer van de omstandigheden. Evenals mevrouw Hedges, de doortrapte hoerenmadam die kans ziet om flink te verdienen aan Luties lichaam.

Ik kan het niet genoeg benadrukken: lezen dit boek!

Even lijkt er een betere toekomst voor Lutie in het verschiet te liggen als haar zangtalent door een bandleider wordt ontdekt. Schrijfster Tayari Jones, motor achter de heruitgave van dit boek, omschrijft deze man in haar voorwoord als dermate glibberig ‘dat je desinfecterende handgel nodig hebt tijdens het lezen’. Maar het noodlot blijft Lutie op de hielen zitten en zal haar uiteindelijk onderuit halen. Voor Lutie is het leven niets minder dan continu omhoog klauteren uit een diepe put, waarvan de stenen met olie zijn ingesmeerd.

De tekst gaat onder de foto verder.

@stock

Eerst dit en dan vrolijker

Het lezen van De Straat is geen sinecure, het maakt je verdrietig. Onvoorstelbaar dat er miljoenen Luties waren (en nog steeds zijn!) voor wie een dergelijk uitzichtloos leven alledaagse kost was en is. Niet voor niets sloeg dit boek destijds in als een bom en is een heruitgave in deze tijd van Black Lives Matter niet meer dan logisch. Ik kan het niet genoeg benadrukken: lezen dit boek! En gun jezelf daarna vooral een luchtiger boek met een vrolijker verhaal.

Specificaties

Ann Petry - De Straat
ISBN 9789025473280
Paperback € 17,50
Pagina's 416
Uitgever Atlas Contact

Klik hier om het boek De Straat te bestellen.