Door Jeroen Bootsman - Na twee halve finales songfestivallief en -leed kun je een voorzichtige conclusie trekken. Het besluit van de EBU om de vakjury’s alleen in de finale een stem te laten hebben, leidde ertoe dat de televoters dit jaar vooral voor bombarie en spektakel kozen. Op zich muzikale variatie genoeg, maar liefhebbers van het wat meer ingetogen lied komen vanavond op de finale-avond minder aan hun trekken. Dat was vorig jaar wel anders. Toen hadden juist de rustiger nummers de overhand. Sommige kenners van het songfestival beweren dat het ene jaar een uitbundige bijdrage wint en het jaar daarop een tegenovergestelde song. Als dat waar is dan zouden de twee topfavorieten Zweden en Finland naast de winst grijpen. Maar als we uitgaan van de stand bij de bookmakers wordt de strijd om het goud vanavond een Scandinavisch onderonsje.

De tekst gaat hieronder verder.

Jaap Kwakman, Jan Schilder en Jan Dulles in 2017. @Hans-Peter van Velthoven

Toen met de 3JS

Er is vaak gezegd dat Nederland in de tweede halve finale meer kans op een finaleticket zou hebben gehad. Dat denk ik eerlijk gezegd niet. Sterker: het zou het me niet verbazen als zou blijken dat Mia & Dion op de allerlaatste plaats zijn geëindigd, een lot dat Nederland één keer eerder trof. In 2011 eindigden de 3JS helemaal onderin het klassement. In een interview op NPO Radio 1 eerder deze week gaven de heren toe het songfestival ‘heel erg onderschat’ te hebben. De groep ging het avontuur aan zonder duidelijk plan. Veel feestjes, drank en optredens in de aanloop naar hun optreden bleken funest. Zanger Jan Dulles: “Toen het Songfestival daadwerkelijk was, was ik m’n stem kwijt…" Gitarist Jan Kwakman: "Als je ergens niet honderd procent voor gaat, en je staat op zo’n toneel, dan gaat het mis.”

Er is al veel gezegd en geschreven en vooral getwitterd over de rampzalig verlopen deelname van Nederland aan de editie van 2023. Uit de meningen- en opiniepotpourri kun je concluderen dat Nederland niet alleen een ondermaats optreden van een op zichzelf al vrij opvallend liedje liet zien, maar dat er ook geen duidelijk plan was. Mia & Dion waren niet de enigen die vocaal niet uit de verf kwamen, maar het bewust sober gehouden optreden sprankelde ook nergens en was gewoon saai. Andere deelnemers die soms ook uit de bocht vlogen, kwamen met betere songs en gelikte acts, die met minder moeite het publiek voor zich wisten te winnen.

De tekst gaat hieronder verder.

Een liedjeswedstrijd

Overigens legde Sven Kockelmann in OP1 met zijn opmerking weinig bezieling in het festival waar te nemen, de vinger op de zere plek. Het Eurovisie Songfestival heet zo omdat een liedjeswedstrijd ooit de intentie was. Nu heeft het festival nooit bekend gestaan om grote muzikale innovaties en het schrijven van muziekgeschiedenis (Waterloo is in deze de uitzondering die de regel bevestigt), maar het was lang geleden wel zo dat artiesten op het podium gingen staan en zonder allerlei poespas hun liedjes zongen, waarbij het orkest muzikaal echt iets wist toe te voegen. Het geheel werd door een charmante gastvrouw in een stijlvolle jurk vakkundig in goede banen geleid.

Sinds de eeuwwisseling lijkt het festival met het jaar luidruchtiger te worden (ook qua presentatoren) en steeds meer gekaapt door jonge deelnemers van allerlei talentenjachten, die veelal muziek brengen die door computers lijkt te zijn geschreven. Dat wat daarvan afwijkt, origineel, oprecht en authentiek is valt op. Zoals Calm after the storm van The Common Linnets, Arcade van Duncan Laurence en vorig jaar nog De diepte van S10. Liedjes die het vaak meer moeten hebben van mensen die echt verstand van muziek hebben en niet zozeer van het grote publiek. Het zou een goede zaak zijn als deelnemende landen wat meer op echte muziek gaan inzetten. En misschien kan de EBU overwegen om de maximaal toegestane lengte van de bijdragen uit te breiden. Drie minuten is de perfecte lengte voor een meezinger, een oorwurm, een radiohit van jewelste. Maar voor wat meer durf en gelaagde muzikaliteit is het ontzettend kort. Het songfestival mag best wel wat meer Pinkpop worden, maar mag zeker ook een vleugje nostalgie à la Omroep Max. Maar hoed je voor André van Duin en Janny van der Heijden als commentatoren.

Voor de editie van 2024 is er nu al een spectaculaire vernieuwing want Luxemburg heeft namelijk aangekondigd dat het volgend jaar z’n rentree maakt

De EBU lijkt open te staan voor vernieuwingen, maar dan precies de verkeerde. Het elimineren van de vakjury’s in de halve finales is een ongelukkige ingreep die zo snel mogelijk moet worden teruggedraaid. Het argument dat deze maatregel er is omdat een aantal landen vorig jaar onderling afspraken zouden hebben gemaakt om op elkaar te stemmen, houdt maar deels stand. In de finale tellen de punten van de vakjury’s nog steeds voor vijftig procent mee en kunnen er dus nog steeds onregelmatigheden optreden.

Voor de editie van 2024 is er nu al een spectaculaire vernieuwing want Luxemburg heeft namelijk aangekondigd dat het volgend jaar z’n rentree maakt. En dat na dertig jaar afwezigheid. Met vijf overwinningen uit 37 deelnames is het nog altijd een van de succesvolste songfestivallanden. Luxemburg verliet het Eurovisiepodium in de nadagen van de gouden jaren van het festival en keert nu terug op een hypermodern multimedia evenement, dat allang niet meer plaatsvindt in televisiestudio’s, schouwburgen en congresgebouwen, maar enorme evenementenaccommodaties. Een cultuurschok die het ministaatje toch wel even op de grondvesten zal doen schudden.